Gaztelaniaz
Eguna: ekainaren 8a, ortzeguna
Lekua: Beralandeta
Ordua: 19:00
Antolatzailea: Berako Kultur Batzordea

1936ko uztailetik aitzinera Bidasoaldean arrazoi politikoengatik izan ziren erailketak eta errepresioa aztertzen du Muertes oscuras liburuak. Zonaldeak, batez ere kalista zena, interes haundirik gabe hartu zuten estatu kolpea, berehalako hartan boluntario guti paratu baitzituen. Hilketa politikoak batez ere ezkertiar bakan batzuetan izan ziren baita EAJn ere.

Erailtze hauen aunitzen izaera ezkutua eta iluna eredu izateko egiten zen, baina gisa berean eskualdea ekosistema sozial berezia zelako, zonaldean kontrabandisten presentzia tradizionalagatik; hauek arlo ezberdinetan jokatzen zuten: arma, dokumentuak eta billete zigilatuak pasatzen zituzten eta aldi berean zonaldeko mendietatik ihesbide sare berriak sortu zituzten.

Liburuak Gazteluko hilketa ere ikertzen du, non emakume bat eta bere sei seme-alabak erail zituzten eta leize batera bota. Datu berriak gehitzen ditu gertaera gordin hau izaera ideologiko arrazoiengatik izan zela pentsatzeko.